25 Nisan 2013 tarihinde yayınlanan “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ne göre, işletmelerde kullanılan basınçlı kaplar, kaldırma ve iletme makinaları ile istif makinalarının yönetmelik ve TSE standartlarında en az belirtilen periyotlarda kontrollerinin yaptırılarak raporlanması zorunludur.
Son düzenlemeler ile bu kontrolleri gerçekleştirecek kişilere “T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı EKİPNET” sistemine kayıt şartı getirilmiştir. Bu sisteme kayıt yaptırmayan, eğitimsiz, yetkisiz kişilerin yapacağı kontroller geçersiz sayılacaktır.
Kontrollerin uzman kişilerce yapılması; işletmeye ait ekipmanların, ekipmanları kullanan veya yakın çevresinde çalışan çalışanların maruz kaldığı tehlikelerin belirlenmesi, mevcut riskler için tedbirler önerilmesi anlamına gelmektedir.
Ekipmanlardan kaynaklanacak sorunların işverene, işletmeye ve çalışanlara maddi veya manevi zaralar verebileceği unutulmamalıdır. Çalışmanın bu konunun uzmanları tarafından, tarafsız olarak yapılması işletmenin faydasına olacağı unutulmamalıdır.
Basınçlı Kaplar,
İç basıncı 0,5 bar (atü) ve üzeri olan tüm kaplar basınçlı kap olarak kabul edilir.
Her türlü basınçlı kap veya bunlar ile bağlantılı boru tesisatı, emniyet donanımları basınçlı ekipman olarak adlandırılır.
İşletmelerde bulunan basınçlı kapların en yaygın olanları; buhar kazanı, sıcak su kazanı, hava tankı, hidrofor vb. ekipmanlardır.
Basınçlı kaplar, birçok endüstri sektöründe ve üretim prosesinde kullanılmaktadır. Basınçlı kapların imalatında, önceki, sonraki ve paralel proses teknolojileri dikkate alınmalı ve aynı zamanda maksimum kalite ve güvenlik standartları sağlanmalıdır.
Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkanı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.
Hidrostatik basınç testi; basınçlı kabın tamamen su ile doldurulup, test pompası yardımı ile basınçlandırılması ile yapılan muayene yöntemidir.
Amaç kabın tüm yüzeyine eşit test basıncı uygulamak ve işletme şartlarında ortaya çıkması muhtemel sorunları tespit edilerek (hasarlı, zayıf, gevşek, vb. kısımları belirleyerek), yüksek tahribata ve ölümlere yol açacak iş kazalarının önlenmektir.
Sinan ER
MEGATRAK Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi
Makine Mühendisi / İş Güvenliği Uzmanı (A)
Tlf/fax: 0288 412 65 45
Gsm : 0533 959 33 78
e-posta: sinan.er@megatrak.com.tr
